ÖLÇME DEĞERLENDİRME

ÖLÇME DEĞERLENDİRME





TEMEL KAVRAMLAR:



Ölçme belirli bir nesnenin (nesnelerin) belirli bir ya da birkaç özelliğe sahip olup olmadığını eğer sahipse sahip oluş miktarının gözlemlenerek gözlem sonuçlarının sembollerle ifade edilmesidir.



ÖRNEKLER:



Ali Türkçeden 90 aldı.

Ayşe güzel bir kızdır.

İngilizceden artı aldım.

Yarışmada birinci oldum.

Öğretmen bana aferin dedi.

Masanın boyu 1 metre.

Veysel 12 yaşında.
Cebimdeki para 5 liradır.


Ölçüm: Ölçme işlemiyle elde edilen sonuca denir.



ÖRNEK:



Ahmet 75 kilodur. ; Metnin tamamı ölçme. Sadece 75 ise ölçümdür.


Ali iyi bir insandır. ; Metnin tamamı ölçme. Sadece iyi ise ölçümdür.





ÖLÇÜLEN ÖZELLİĞİN NİTELİĞNE GÖRE ÖLÇME 3 ŞEKLİDE YAPILIR;



1. Doğrudan ölçme/Temel ölçme(İzomorf): Ölçülen özellik doğrudan gözlemlenebiliyorsa veya ölçme aracının niteliğiyle ölçülen özelliğin niteliği aynı ise yapılan işleme doğrudan ölçme denir. “Uzunluk; cm, km, Ağırlık; kg”

2. Dolaylı (Homomorf) Ölçme: Bir değişkenin başka bir değişken yardımıyla ölçülmesidir.Eğer ölçülen özellik doğrudan gözlenemiyorsa o özelliği ölçtüğünü varsaydığımız başka bir araçtan faydalanırız.





ÖRNEK:



Zekanın IQ testi ile ölçülmesi, ilgi, yetenek, tutum, kaygı, motivasyon, zeka ölçmeleri dolaylı ölçmedir.





3. Türetilmiş Ölçme: Bir değişkenin ölçülmesi kendisinden farklı iki ya da daha fazla değişken yardımıyla gerçekleştiriliyorsa bu işleme türetilmiş ölçme denir.




ÖRNEK:



Yoğunluk=Kütle/Hacim, Hız=Yol/Zaman, Nüfus Yoğunluğu





ÖLÇMEDE BİRİM

Kullanılacak ölçme aracında ölçme sonucuna göre ifade edilecek sembollerin iki nokta arasındaki mesafesidir.





Ölçmede birim 2’ye ayrılır;


1-)DOĞAL BİRİM: Doğadaki nesnelerin varlıkları herkes tarafından kabul edilir. Örneğin bu bahçede 100 tane ağaç var denildiğinde ağaçların sayısı, yaşına, cinsine ve şekline göre değişmez.. Herkes tarafından kabul edilen ve bir tanıma ihtiyaç duyulmayan doğal birimdir.



2-)TANIMLANMIŞ BİRİM: Eğer ölçülen özellik genelde doğrudan gözlenemiyorsa ve ölçme sonuçlarını nesnel bir hale getirmek istiyor isek herkes tarafından kabul edilecek biçime dönüştürmek için birimleri ve sınırlarını belirlemez. Buna tanımlanmış birim denir. Örneğin; Bilginin ölçülmesi, Tutum gibi, mesela herkes 10 aldı gibi ölçmeler.





ÖLÇMEDE “0” (SIFIR) 2 ANLAMA GELİR:


1-)GERÇEK (MUTLAK) SIFIR; Ölçülen özelliğin hiç olmadığı anlamına gelir. Bu cismin uzunluğu sıfır cm’ dir. Sınıfta sıfır kişi var.



2-)TANIMLANMIŞ/KEYFİ/İZAFİ/İTİBARİ/GÖRECELİ SIFIR: Sıfır orada hiçbir şey olmadığı anlamına gelmez.Hava 0 derecedir, deniz yüksekliği 0’ dır dediğimizde bu özelliklerin olmadığı anlamına gelmez.Ya da Ahmet matematik’ den 0 aldı dediğimizde Ahmet hiçbir şey bilmiyor anlamına gelmez.




—ÖLÇÜT-



Ölçme sonuçlarının kararlaştırılacağı kıstas noktasına ölçüt denir.



Ölçüt 2’ ye ayrılır:
1-)Mutlak Ölçüt(Kriter Referans): Ölçme işleminden sonra esas alınacak kişiye, gruba, topluma göre değişmeyen net ölçüt dür.



ÖRNEK;



Bu dersi geçebilmek için en az 50 almak gerekir.



Üç dersten kalanlar sınıfı tekrar eder.



Basket takımına girebilmek için en az 170 cm olmak gerekir.



—Programın hedefleri esas alınırsa mutlak değerlendirilemez.


2-)Bağıl (Norm) Ölçüt: Ölçme sonuçlarının karşılaştırılacağı kriterin gruba ya da grubun başarısına göre değerlendirilmesidir.



ÖRNEK;



Aritmetik ortalamanın üzerinde not alanlar dersi geçer.



Yüksek lisan programında ilk beşe kalanlar doktora yapar.



40 kişilik grupta son 15’ e kalan dersi tekrar eder.



Sınıftan geç çıkan son 2 kişi nöbetçi olur.



Norm gördüğün her şey bağıldır.

ÖLÇME KURALI:



Testteki soruların her birinin puanının belirlenmesine ve bildirilmesine ya da ölçme işlemine konu olan özelliğin ne kadarlık miktarına kaç puan verileceğinin bildirilmesine denir.



ÖRNEK:



10 soruluk bir teste her soru 10 puandır.



İlk 2 soru 25 diğer 5 soru 10 puandır.



Yarışmanın birincisine 100 Y.T.L. İkincisine 50 Y.T.L. Üçüncüsüne 10 Y.t.l ödül verilecektir.

ÖLÇEK ve ÖLÇEK TÜRLERİ

1-)Sınıflama/Gruplama/Adlandırma/Nominald Ölçekler;

Nesnelerin ölçülen özellikleri bakımından belirli bir ölçüte göre adlandırılmasıyla elde edilir.

Örnek: Bir sınıftaki bireyleri Kız, Erkek diye grublamak.
Uzun, Kısa, Gözlüklü, Gözlüksüz, Uzun, Kısa vs.... gibi grublamalar.

Bu tür ölçekte sayılar kullanılsada bu sayılar ölçülen özelliğin miktarı açısından bilgi vermez.

Örnek: 5 kg' lık bir meyva poşetinde 2 kg tatlı, 3 kg ekşi meyva var dersek bu meyvaların ne kadar tatlı veya ekşi olduklarını elde edemeyiz.Yani tatlılar çok mu tatlı az mı tatlı vs. gibi.

Bu ölçeklerde mod ve yüzdelik hesaplar yapılır.
Bu tür ölçekler simetrik ve geçişlidir.

Örnek: Bir grubu 2' ye ayıralım ilk grup başarılı 2. grub başarısız dersek A kişisi 1. grubtaysa başarılı B kişisi A kişisi ile aynı grubtaysa o da başarılıdır.(SİMETRİK)

Geçişlilik ise ; a>b
b>c ise
a>c dir


Örnek:Yine bir grubta A kişisi yanında B kişisi yer almakta (A=B) , B kişisinin yanında C kişisi yer almakta (B=C) ise A kiişsinin yanında C kişisi yer alır (A=C) dir.

2-)Sıralama/Dereceleme/Ordinal Ölçekler:

Nesnelerin sahip olduğu özelliğin miktarına göre sıralamakla elde edilir.Nesneler küçükten, büyüğe veya büyükten, küçüğe sıralanabilir.Bu tür ölçeklerde "0" sıfır anlamsızdır.

Örnek: Sınıftaki öğrencileri aldıkları puana göre sıralamak.

-Mod, Medyan, Yüzdelik hesap, Aritmetik ortalama, Rnaj, Asimetrik ve Geçişlidir.

3-)Eşit Aralıklı Ölçekler:



Eğer bir çok nesne belli bir başlangıç noktasına göre (izafi/göreceli) ve belirli bir özelliğe göre sahip oluş derecesi bakımından sıralanmışsa ya da eşit olarak bölümlenmiş ise kullanılan ölçek eşit aralıklıdır. Bu ölçeklerde “0” izafidir yani gerçek değildir.



Tarih dersinden sıfır alan bir öğrenciye hiçbir şey biliyor denilemez.
Matematikten 60 alan bir öğrenci 30 alan öğrencinin iki katı bilgiye sahip denilemez.


—Eşit aralıklı ölçeklerde oranlama yapılamaz.

—Eğitimde kullanılan ölçme araçlarının çoğu eşit aralıklıdır.

—Takvim, Isı hesaplamaları, Denizden yükseklik vb. ölçekler eşit aralıklıdır.



Eşit aralıklı ölçeklerde;


- Standart sapma

- Mod

- Ranj

- Aritmetik ortalama

- Korelâsyon katsayısı

- Medyan hesaplanır.

4-)Eşit Oranlı Ölçekler:



Bu tür ölçeklerde “0” noktası gerçektir.Oranlama yapılabilir..Metre, kilogram, saat bu tür ölçeklere örnektir.



2 metre 1 metrenin 2 katıdır. 100 kg, 50 kg’ın 2 katıdır. 4 saat 2 saatin yarısıdır.


Bu ölçeklerde sıfır “0” gerçektir.